Bebeklerde büyüme atakları, zaman içerisinde ortaya çıkan ve fizyolojik gelişimle alakalı olan belirtilerin tamamıdır. Hızlı bir şekilde büyüyen ve gelişen bebekler, bu dönem sırasında kolaylıkla takip edilebilecek tepkiler geliştirir. Büyüme atakları meydana gelirken çoğu ebeveyn kaygı duyabilir. Çünkü bebeklerde gözlemlenen belirtilerin toplu halde ortaya çıkması mümkündür.
Çeşitli hastalıklardan kaynaklanmayan ve doğal bir süreci ifade eden büyüme atakları olumsuz semptomlar değildir. Fiziksel ve psikolojik değişimler sebebiyle bebeklerin gösterdiği başlıca tepkilerden bazıları ise şunlardır:
- Ağlama krizlerine girme ya da normalüstü ölçülerde sessiz olma
- Eşyaları hızlı bir şekilde yere atma
- Anne ve babanın kucağındayken bile huzursuz olma
- Sürekli annenin ya da sürekli babanın kucağında kalmak isteme; kucaktan inince ağlama
- İştahın aniden artması sebebiyle kilo alma ya da iştahsızlıktan kaynaklanan
- zayıflamalar
- Uyku düzeninde meydana gelen bozulmalar sebebiyle gece sık sık uyanma, sabah vakitlerinde çok fazla uyuma
- Bir süre öncesine kadar sevilen oyuncaklara ve eşyalara karşı ilgisiz hale gelme
- Oyuncak olmayan çatal, kaşık, tabak, masa örtüsü, kitap gibi çeşitli eşyalara ilgi duyma ve onlarla oynamayı isteme
- Oyuncakları ya da çeşitli eşyaları yan yana koyma, üst üste dizme ya da aynı hizaya getirerek düzenleme
- Akranlarına karşı ilgisiz davranma
Atak Haftalarında Neler Olur?
Büyüme atağı gözlemlenen bebeklerde, çok sayıda belirti meydana gelebilir. Fakat her bebek için aynı durumlardan söz edilemez. Bebeğin cinsiyeti, yaşam koşulları ve genetik özellikleri bu konuda belirleyici detaylardır. Hafta hafta büyüme atakları şiddetlenebilir ya da etkisini kaybedebilir. Atak haftalarında bebeğin sağlığı bozulmadığı gibi, ortaya çıkan belirtiler olumludur.
Atağın meydana geldiği haftaya göre belirtilerde de farklılık gözlemlenir. Her bebek farklı süreçler kapsamında büyüme atağı geçirebileceğinden, atakları kesin olarak sınıflara ayırabilmek mümkün değildir. En erken görülecek belirtilerden daha geç belirtilere doğru sıralama yapmak gerekirse; başlıca belirtiler şunlardır:
- Sese karşı hassasiyet ortaya çıkar. Yüksek sesler bebeği ürküterek ağlamasına sebep olabilir.
- Hareketli nesnelerin gözle takip edilebilmesi kolaylaşır. Boyun kasları da gelişmeye başladığı için bebek, kafasını etrafa çevirerek nesneleri takip edebilir.
- Fiziksel gelişim hızlandığı için gıda gereksinimi artar. Bazı durumlarda psikolojik hormonların etkisiyle iştahın azalması mümkündür.
- İlerleyen süreçler, bebeğin kas gelişimi açısından önemlidir. Bebek, eline aldığı bir eşyayı yerden kaldırma, ağzına ulaştırma veya fırlatma refleksiz geliştirebilir. Fakat bu gelişmeler erken bir süreçte gözlemlenmez.
- “Büyüme ataklarında neler olur?” sorusu için verilebilecek en yaygın cevaplardan biri, bebeğin kendi adını öğrenmesidir. 1 Yaşını doldurmaya yaklaşan bebekler, adları söylendiğinde başlarını çevirerek etrafa bakabilir.
Bebeklerde Büyüme Atakları Hangi Aylarda Olur?
Büyüme atakları, her bebeğin bünyesine bağlı olarak değişebilen süreçlerde ortaya çıkar. Örneğin bir bebeğin ilk atağı ikinci haftada gözlemlenirken başka bir bebek, belirti vermeye üçüncü haftada başlayabilir. Bebeklerde büyüme atağı genel olarak 8 – 10 farklı aşamaya ayrılır. Bebek henüz 2 – 3 haftalıkken başlayan bu süreç 2 yaşa yani 24 aya kadar devam eder. Atakların rahatça gözlemlenebildiği dönemler sırasıyla şöyledir:
- Hafta
- Hafta (1 Aylık)
- 5 – 6. Hafta (1 Ay 1 – 2 Hafta)
- 11 – 12. Hafta (2 – 3 Aylık)
- 15 – 16. Hafta (4 Aylık)
- Hafta (5 Aylık)
- Hafta (8 Aylık)
- 40 – 41. Hafta (10 Aylık)
- Hafta (12 Aylık – 1 Yaş)
- 55 – 60. Hafta (15 Aylık)
Atakların en fazla belirti gösterdiği dönemler 15 – 16. aya kadar uzayabilir. Yaklaşık olarak 2 yaşın yani 95 – 96. haftanın tamamlandığı süreçte de atakların ani bir şekilde ortaya çıkması mümkündür.
Bebeklerde Büyüme Atağı Kaç Gün Sürer?
Atak süreleri bebekler arasında farklılık gösterse de, en az 2 gün en fazla 7 gün boyunca atak gözlemlenebilir. Bebeklerde büyüme atakları pek uzun sürmese de, çeşitli hastalık belirtilerini ya da bebeğe dair kişisel özellikleri ataklardan ayırabilmeniz gerekir. Örneğin bazı bebekler daha hırçın bir kişiliğe sahip olabilir.
Bu durumda sık sık ağlamaları ve huzursuz hissetmeleri mümkündür. Aynı şekilde bir bakteri enfeksiyonuna yakalanmış bebekler, atak sırasında görülebilen halsizlik ve ilgisizlik semptomları ortaya çıkarabilir. Büyüme atağı belirtileri 1 haftadan uzun sürmüş bebekler için profesyonel destek alınması faydalı olur.
Her Bebek Büyüme Atağı Geçirir Mi?
Büyüme atağı evreleri kolaylıkla gözlemlenebilir. Fakat her bebek aynı belirtileri göstermez. Örneğin aşırı emme belirtisi gösteren bebekler olduğu gibi, bu belirtiyi göstermeyip sürekli ağlama belirtisini taşıyan bebekler de mevcuttur.
Her bebek tarafından geliştirilen semptomlar birbirinden farklıdır fakat dahil olunan süreç aynı kabul edilebilir. Değişiklik gösteren belirtiler kapsamında da olsa, her bebek büyüme atağı geçirecektir.
Çeşitli semptomlara yol açan ataklar, fiziksel ve zihinsel değişimlerin sebep olduğu kaçınılmaz bir sürecin parçasıdır. Bebeğinizin bu süreçte gösterdiği tepkileri engellemek, değiştirmek ya da azaltmak açısından herhangi bir çabaya gerek yoktur. Ayrıca belirtilerde farklılık gözlemlenebileceğini de unutmamak şarttır.
Bir başkasının bebeği iştahlanıp çok fazla emerken ya da çok sık mama tüketirken sizin bebeğiniz zayıflayabilir. Bu gibi farklılıklar anormal sayılmaz ve kötü sonuçlara sebep olmaz. Büyüme atakları bebek sağlığı için kalıcı etkiler meydana getirmeyeceği gibi uzun süreli değildir.
Atak dönemlerinde bebeğinizin sağlığını korumak isteyip onun aşırı tüketimini engellemeniz ya da az tüketim problemini gidermek için çaba harcamanız gerekmez. Sabırlı olmalı ve bebeğinizin atak sürecinde onun için kaygılanmamalısınız. Çünkü beslenme düzeninden uyku düzenine, oyun alışkanlıklarından ruh haline kadar pek çok faktör kısa sürede eski halini alacaktır.
Büyüme Atağının Psikolojik Etkileri Nelerdir?
Bebeklerin kol, bacak, gövde ve kafa gibi vücut bölgelerindeki büyüme ve gelişim bu süreçte gözlemlenebilir. Fakat bebeklerde büyüme sıçraması sadece fiziksel etkiler değil, psikolojik etkiler de ortaya çıkarır. Çünkü ataklar çok yönlüdür ve bebeğin pek çok anlamda gösterdiği sıçramaları kapsayabilir. Kilo, boy, vücut uzuvlarının kontrolü, hareket kabiliyeti ve yeme alışkanlıkları konusunda görülen değişimler bazı psikolojik sonuçlara sebep olur.
Geliştiğini ve kendi kendine bir şeyler yapabilecek konuma geldiğini anlayan bir bebek, çevresine karşı agresif tavırlar geliştirebilir. Özellikle 12. aydan yani 1 yaştan sonra ortaya çıkabilecek ataklar, bebekte öfke ve isteksizlik belirtilerine yol açar.
Kas lifleri olgunlaşan bebeklerin bir şeyleri sürekli yere attığı, çeşitli eşyaları yere düşürdükleri ya da hızlıca salladıkları görülebilir. Sallama ve fırlatma gibi büyüme atağı belirtileri fizyolojik olduğu kadar psikolojik açıdan da önem taşır. Hırçınlaşma ise en yaygın psikolojik belirtilerin başında gelir.
Büyüme Atağında Ateş Olur Mu?
Bebeklerde büyüme atağı ateş probleminin sık görüldüğü bir süreçtir. Ateşle beraber sürekli huzursuzluk ve kusma belirtilerine rastlanması muhtemeldir. Pek sık olmasa da belirtiler arasına ishalin dahil edilmesi mümkün sayılır. Yüksek ateş, kusma ve ishal belirtileri farklı hastalıklardan da haber verebileceği için dikkatli davranılması gerekir. Yaklaşık olarak 5 – 7 günden uzun süren ateş, büyüme atağı belirtileri kapsamında sayılmaz.