Anne ve babaların çocuklarının kaliteli bir yaşam sürebilmesi için en çok dikkat ettikleri konulardan biri de çocuklarda beyin gelişimi süreçleridir. Bu gelişimi maksimum seviyede tutabilmek ve çocuklarının daha zeki bir hale gelmesini sağlamak isteyen ebeveynler, aynı zamanda üzerlerine düşen görev ve sorumlulukları da öğrenmek istemektedir. Aile olarak güçlü genlere sahip olmak, çocukların zeka gelişiminin genlerle bağlantılı olarak artacağını düşünmek yeterli değildir. Çocuğunuzun daha zeki olması ve potansiyelini kullanabilmesi için sizin desteğinize ihtiyaç duyduğu unutulmamalıdır.
Çocuklarda zekayı etkileyen unsurlar, başta anne ve babadan gelen genlerle ortaya çıkmaktadır. Ancak bunun yanı sıra çevresel etkenler, beslenme ve dış uyaranların iyi olması durumunda beyinsel aktivitelerde artış görülebilmektedir. Çocuklarda özellikle ilk 2-3 yaş aralığının zeka gelişimi açısından çok iyi ve verimli kullanılması tavsiye edilmektedir. Bu süreci faydalı ve bilinçli bir şekilde geçiren çocuklarda beyin ve zeka gelişimine çok sayıda olumlu yansıma görülebilmektedir. Dolayısıyla bu dönemde çocukları bulunan anne ve babalar, “Beyin gelişimi nasıl desteklenir?” sorusunun yanıtını aramaktadır.
Çocuğun zeka gelişimini maksimum seviyede yapabilmesi için sadece beslenmesi değil aynı zamanda gece uykusu ve beyinsel aktivitelerin de büyük önem taşıdığı, uzmanlar tarafından sık sık hatırlatılmaktadır. Türkiye’de yapılan bir araştırma, annelerin yüzde 80’inin uykunun önemi hakkında yeterli bilgi sahibi olmadıklarını ortaya çıkarmıştır. Mükemmel seviyede yapılan bir gece uykusu, bebeğin gün boyu öğrendiklerini düzenlemesini, enerji depolamasını ve yeni güne zinde başlayıp algılarının açık olmasını sağlamaktadır. Çocuklarda 0-3 yaş dönemi zihinsel gelişim ve sağlıklı büyüme açısından çok kritik bir dönem olarak görülmektedir.
Anne ve babalar, çocuklarda sağlıklı beyin gelişim unsurlarına dikkat ederek çocuklarının zeka potansiyelini daha verimli ve maksimum düzeyde ortaya çıkarabilme imkanı bulabilmektedir. Bebeğin beyim ve merkezi sinir sistemi gelişiminde önemli rolü bulunan bu unsurlardan bazıları şu şekilde sıralanmaktadır:
Görüldüğü üzere çocuklarda sağlıklı beyin gelişimi için anne ve babaların dikkat etmesi gereken pek çok kriter bulunmaktadır. Bu hususlara azami önem verilmesi halinde çocuklar, beyinsel gelişimlerini daha verimli koşullar altında sağlayacakları için zekalarını kullanma konusunda da etkili sonuçlar elde edebilecektir. Hem okul başarısı hem de hayattaki pratik zeka gerektiren konularda çocuklarınızın kendi başına hareket edebilme becerileri kazanmasını istiyorsanız bu kriterlere uygun davranış kalıpları geliştirmeniz önemlidir.
Bebek gelişiminde anne sütü, tartışmasız olarak en ideal ve mükemmel besin kaynağıdır. Anne sütü ile yeterli zaman boyunca beslenen çocuklarda özellikle beyin gelişimi daha üst seviyede yer almaktadır. Anne sütünün içinde, bebeklerin beyin gelişimini etkileyen bazı besin kaynakları bulunmaktadır. Hızlı sinirsel iletimde miyelin gelişiminin önemi oldukça fazladır. Bu yüzden zeka gelişimi için destekler kapsamında detaylı aşamalara geçmeden önce, annelerin bebeklerine yeterince anne sütü desteği sağlamaları çok önemlidir. Nitekim anne sütünün çocukların ileriki yaşamında zeka kullanma becerileri üzerinde olumlu etkisini gösteren çok sayıda bilimsel araştırma mevcuttur.
Kaliteli ve kesintisiz gece uykusu, bebeklerin hem fiziksel olarak büyümelerinde hem de zeka gelişimlerinde çok büyük önem taşımaktadır. Annelerin bu konuda çocuklarının uykusunu kaliteli bir hale getirme açısından yeterince özenli davranmadıkları görülmektedir. Çocuklarda en ideal şekilde yapılan gece uykusunun önemini gösteren unsurlardan bazıları şunlardır:
Bebeklerde ve çocuklarda uyku problemleri yaşanması, beyin gelişiminde geriliğe sebep olmaktadır. Bebeğin sağlıklı büyümesini de engelleyen bu tür olumsuzluklara karşı anne ve babalara büyük sorumluluk düşmektedir. Çünkü özellikle 0-3 yaş döneminde bebeklerin ve çocukların zihinsel gelişim dinamiklerinin hız kazandığı bir süreç yaşanmaktadır. Beyin gelişimi için hayati önem taşıyan bu süreçte beyin gelişiminin yaklaşık yüzde 80 oranındaki bölümü bu zaman diliminde tamamlanmaktadır. Dolayısıyla çocuklarda “Beyin gelişimi ne zaman tamamlanır?” sorusunun yanıtını verirken, yaşam boyunca devam eden süreçte en fazla etkiye 0-3 yaş aralığı sahiptir cevabı verilebilir.
Bebek ve çocuklarda sağlıklı beyin gelişimi için uyku sürelerine önem verilmelidir. Kesintisiz ve kaliteli uyku, beyin gelişimini ve öğrenme dinamiklerini arttıran unsurlardan biri olduğu için şu sürelere dikkat edilmesi önemlidir:
Bebeklerde beslenme ve gece uykusu beyin gelişimi için çok önemlidir. Bu süreçte çocuklarında da beyin gelişimini destekleyecek şekilde kaliteli ve kesintisiz uyku uyuması önemlidir. Bunun yanı sıra beyin gelişimi kaç yaşına kadar devam eder sorusunun yanıtı için sınır vermek mümkün değildir. Çünkü beyin gelişiminin sonu yoktur. Beyin gelişimi yaşlılık döneminde bile düzgün beslenme ve yeterli uyku ile devam edebilecek bir süreçtir. Çocuklarda beyin gelişimini desteklemek için anne ve babaların yapabilecekleri uygulamalar şunlardan oluşmaktadır:
Bunların yanı sıra günümüzde çocuklara sık sık oyalansın diye verilen telefon ve tablet gibi cihazların kullanımını sınırlandırmak faydalı olacaktır. Çocuk gelişim uzmanları bu konularda anne ve babalara büyük görevler düştüğünü belirtmektedir.
