Her ne kadar doğum hayatın akışında çok önemli ve doğal bir süreç olsa da doğum yapma konusunda bazı önyargıların anne adaylarını çok olumsuz etkilediği görülmektedir. Televizyon dizilerinde ve filmlerinde çığlık çığlığa canlandırılan doğum sahneleri, anne adaylarının doğumdan korku duymasına sebep olmaktadır. Kadında çığlık, acı, kan ve telaş gibi negatif duyguları çağrıştıran doğum süreci aslında tüm bunlardan bağımsız olarak doğal ve muhteşem anlardan biridir. Doğal doğum yöntemlerinin tercih edilmesi ile birlikte doula mesleği de gündeme gelmeye başladı. Doula nedir sorusun yanıtını ve doğum koçluğu olarak da bilinen bu mesleğin anne adaylarına doğum sürecindeki faydalarını bu yazımızdan öğrenebilirsiniz.
Doula kelimesinin kökleri eski Yunancadan ve eski Anadolu halklarından gelmektedir. Doula, bu dillerde “kadına destek olan kadın” anlamına gelmektedir. Bibi ise Anadolu’da bazen hala bazen de teyze anlamında kullanılmaktadır. Buna benzer bir deyim olarak hafızalara kazınan doula, kadının doğum sürecinde ona hizmet eden kişileri işaret etmektedir. Anne ve bebekler için gerekli doğum desteğini sağlayan doulalar, günümüzde daha da dikkat çeken bir meslek haline gelmiştir. Anne ve ailesine doğumdan önce gerek duygusal gerekse de fiziksel destek sağlayan kişilere halk arasında doula adı verilmektedir. Günümüzde doulaların rahatlatma sürecinde kullandıkları bazı teknikler şunlardan oluşmaktadır:
Mesleki eğitimlerini de bu yönde alan doulalar, kadınların doğum sırasında daha rahat ve konforlu olmasını sağlamaktadır. İlaç dışı rahatlatıcı teknikler konusunda uzmanlaşmış olan doulalar, annelerin daha kolay bir şekilde doğum yapmasına yardımcı olmaktadır. Bu şekilde faydalı işlemler uygulayan doula mesleğini yapan kişiler hakkında en çok merak edilen sorulardan biri de doula ücretleri nedir sorusudur. Pek çok meslekte olduğu gibi doulalık konusunda da tek ve sabit bir ücret bareminden bahsetmek mümkün olmamaktadır.
Doğumdan birkaç ay öncesinden itibaren başlayan doula – anne adayı ilişkisi, doğum sürecinin sonuna kadar devam eder. Doğum koçu sadece fiziksel ve duygusal olarak rahatlatıcı görevi değil aynı zamanda doğumla ilgili annelerin sorularını yanıtlayarak da ona fayda sağlamaktadır. Doulalar özellikle ilaç olmayan ve bünyesinde kimyasal bulunmayan rahatlatıcı ürünlerin kullanımı bakımından derin bilgilere sahiptir. Günümüzde doğum sürecinde doğum koçu olarak da tercih edilen doulaların faydaları arasında şunlar öne çıkmaktadır:
Görüldüğü üzere doulalık eğitimlerini başarıyla tamamlayan ve doğum koçu olarak gebeye ve ailesine destek olan kişilerin bu tür konularda faydalı olması önemlidir. Son dönemde giderek yaygınlaşan doula ile doğum konusunda üzerine düşen tüm sorumluluğu yerine getiren doulalar, gebelik sürecinde önemli bir görev üstlenmektedir.
Doğum anından aylarca önce başlayan fiziksel ve ruhsal destek, doulaların ne kadar önemli bir görev üstlendiklerini bir kez daha gözler önüne sermektedir. Halk arasında doğum koçu olarak da bilinen doulaların temel anlamda üstlenmesi gereken bazı sorumluluklar ve görevler bulunmaktadır. Doula olarak gebenin yanında olan kişilerin şu görevleri yerine getirmesi beklenmektedir:
Bu alanda yapılan bilimsel araştırmalar, doula yani doğum koçuna sahip olmanın anneler açısından doğum sürecinde çok faydalı sonuçlar ortaya koyduklarını göstermektedir. Doğum koçunun yardımları sayesinde anneler, ağrı kesici ilaçları daha az kullanarak daha sağlıklı bir emzirme dönemine hazırlanabilmektedir. Ayrıca doğum yardımcısı sayesinde gebelerin çok daha az sayıda kısmının sezaryen doğum yöntemine başvurdukları görülmüştür. Dolayısıyla normal doğumların başarılı geçmesinde doula mesleğinin önemi büyüktür.
Doğum koçu çeşitleri yani doula çeşitleri de mesleki anlamda farklılık göstermektedir. Genel anlamda doğum süreci koçlarının yanında antepartum doğum koçları ve postpartum doğum koçları hazır bulunmaktadır. Bunlardan ilki gebenin çok riskli hamilelik süreci geçirmeleri durumunda özel muamele gösterirler. Örneğin stresli, kafa karıştıran ve iç bunaltan durumlarda doulaların duygusal ve pratik yardımları ile anne adayının her zaman yanında oldukları görülmektedir. Bu sayede doula desteği istenen seviyede alınabilmektedir.
İkinci tür olan postpartum doğum koçları da oğum sonrasındaki süreçte doğum yapan anneye hem fiziksel hem de psikolojik destek sunmaktadır. Aynı zamanda bu iki süreci birlikte yapan doulalar da mevcuttur. İkinci aşama yapılan hizmetler genellikle emzirme süreci ve bebek bakımı ile ilgili bilinmesi gerekenler üzerinedir. Temizlik, yemek yapma ve annenin yorulduğu durumlarda bebekle ilgilenme gibi durumlarda bu çeşitteki doulalara büyük görevler düşmektedir. Öte yandan bebekler yeni dünyaya geldikleri sırada pek çok annede genellikle bunalma ve can sıkıntısı yoğun bir şekilde hissedilmektedir. İşte bu tür durumlarda doulalar devreye girerek bebeğin bakımında etkili bir rol üstlenip annelerin de cesaretlenmesini ve motive olmasını sağlamaktadır.
Doula seçimi yaparken bazı kriterlere dikkat etmek hem annenin hem de eşinin sorumluluğundadır. Bu yüzden doula eğitimi almış ve bu alanda tecrübeli kişilere yönelmek faydalı olacaktır. Bu süreçte sorulması gereken sorulardan bazıları şunlardır:
