Göğüste ağrı ve hassasiyete neden olan mastit emziren annelerde daha sık görünen bir enfeksiyon hastalığıdır. Meme dokusunda iltihaplanma şiddetli ağrının yanı sıra memede şişliğe de neden olur. Mastit hastalığı genellikle tek memede görülür.
Ani gelişen semptomlara ek olarak sigara tüketimi, romatoid artrit ve diyabet, meme dokusunu enfeksiyona karşı daha duyarlı hale getirir. Süt akışının devamlılığı mastit tedavisi için yeterli olurken bazı vakalarda hekim kontrolünde antibiyotik tedavisi veya apse drenajı gerekli olabilir.
Memede kızarıklık, şişlik ve ağrıya neden olan iltihaplanma ve bu iltihaplanmaya eşlik eden enfeksiyon mastit nedir sorusuna cevap olarak verilebilir. Emziren annelerde sıklıkla görülen şikâyetler kimi zaman emzirmeyen kadınlarda hatta erkeklerde de görülebilir.
Emziren genç annelerde doğumdan sonraki 2 ay içinde görülen mastit belirtileri arasında en yaygın olanlar;
Doğumdan sonra emzirmeye bağlı olarak gelişen mastit laktasyonel olarak değerlendirilir. Emzirmeyen kadınlar ve erkeklerde görülen mastit ağrısı non-laktasyonel olarak adlandırılır. Vücut savunma sisteminin zafiyeti halinde cildin koruyucu bariyer etkisi ortadan kalkar. Cilt üzerinde yerleşik olan bakteriler cilt altı ve meme dokularına nüfuz ederek enfeksiyona neden olur. Tekrarlayan mastit nedenleri arasında;
Mastitin her iki memeyi de etkilemesi halinde anne ve bebek arasında düzene girmiş beslenme ilişkisi sekteye uğrar. Mastitten korunma yolları arasında en etkili olanı emzirme seanslarına düzenli olarak devam edilmesidir.
Memede süt üretiminden oluşan meme bezleri ve sütü meme ucuna taşıyan kanallar bulunur. Mastit nedenleri arasında en temel faktörler şu şekilde sıralanabilir.
Emzirme tekniğinin doğru olmadığı beslenmelerde süt tamamen boşlamaz. Kalan süt sadece sancıya neden olmakla kalmaz enfeksiyona da zemin hazırlar.
Süt kanalının tıkanmasıyla birlikte göğüste süt birikimi oluşur. Tıkalı kanalda mastit tedavisi olmadığı sürece göğüste enfeksiyon gelişir.
Göğüs ucundaki çatlaklar bakterilerin süt kanalı vasıtasıyla vücuda girmesine neden olur. Anne sütü mastite neden olan bakterilerin üremesi için uygun ortamı sağlar.
Mastit riskini artıran faktörler arasında; göğüs ucu çatlakları, hatalı emzirme pozisyonu, dar sutyen kullanmak, daha önce mastit geçirmiş olmak, yetersiz beslenme, hatalı meme bakımı, sigara kullanımı, meme implantı, yorgun ve stresli olmak sayılabilir.
Tekrarlayan mastit belirtileri takip edilmeli erken tedaviyle oluşması muhtemel komplikasyonlar önlenmelidir. Tedavi edilmeyen mastitte apse gelişir ve oluşan kitle uygun antibiyotik tedavisiyle kontrol altına alınabilir. Gelişen apsenin cerrahi yöntemlerle boşaltılması da gerekebilir.
Mastit tanısına hasta hikâyesi dinlenir. Şikâyet, şikâyetin ne zaman başladığı, şikâyeti azaltan ve artıran sebepler değerlendirilir. Klinik muayene ve laboratuvar bulguları tanıyı destekler.
Anne sütünden alından örnekte kültür çalışması yapılır ve mastite neden olan bakteri varlığı tespit edilmeye çalışılır. Hekim tarafından ultrason veya mamografi önerilerek kanser ihtimalinin devre dışı bırakılması istenebilir. Mastit tedavisi yapılmasına rağmen semptomlarda rahatlama görülmemesi halinde biyopsi alınabilir.
Emziren kadınlar için en basit tedavi yöntemi memede kalan sütün tamamen boşaltılmasını sağlamaktır. Bunun için bebeğin mastit olan memeyi emmesi desteklenmelidir. Emzirmenin devamlılığı tedavi sürecine olumsuz etki etmeyeceği gibi bebeğin mastitli memeden emmesi bebek için zararlı değildir.
Emzirme seansı öncesinde memeye ılık kompres uygulamak yanma ve ağrı hissine çözüm olabilir. Ilık bir duş anneyi beslenme için hazır hale getirirken sıcak su torbası da değerlendirilebilir.
Sütün tamamen boşaltılmasına rağmen mastit belirtileri geçmemişse ve meme ucunda çatlak varsa antibiyotik tedavisi önerilir. Medikal tedavi mastit semptomlarının hızlı bir şekilde gerilemesini sağlar.
Meme dokusundaki iltihabın geçmemesi halinde apse oluşabilir. Bu aşamada akla gelen ilk tedavi yöntemi drenajdır. Bir enjektör yardımıyla apsenin boşaltılması sağlanır. Drenaja ek olarak başlayan antibiyotik tedavisi ateşsiz geçen 72 saatin ardından sonlandırılır.
Mastit genellikle kendiliğinden geçmez. Hastaların büyük çoğunluğunun medikal tedaviye ihtiyaç duyduğu söylenebilir. Tedavi protokolünün yeterli kalmaması halinde cerrahi müdahale zorunlu hale gelir.
Mastitin rutin seyri kansere neden olmaz. Uygun antibiyotik tedavisiyle tam iyileşme 7-10 gün arasında sürer. Mastit tekrar edebilen bir hastalıktır. Risk faktörlerinin devam etmesi, kişisel bakıma gereken hassasiyeti göstermeyen şeker hastaları, obezler ve savunma sistemi bozuk olanlarda tekrarlayan mastit atakları görülebilir.
Emziren annelerde memede ağrı ve sertlik çok sık görülür. Doğru emzirme teknikleri bu aşamada erken tedavi için büyük öneme sahiptir. Beslenme süreci öncesi hazırlıklar ve emzirme esnasında yapılması gerekenlere özen gösterilerek mastit bakımı yapılabilir. Bunun için;
Gebelikte ve emzirme sürecinde mastit sık görülen bir sağlık sorunudur. Mastitte erken teşhis ve tedavi son derece önemlidir. Tedavide gecikme yaşanması farklı komplikasyonların yaşanmasına neden olabilir. Memede hassasiyet, kızarıklık, ağrı ve şişlik gibi belirtiler yaşayanlar zaman kaybetmeden sağlık kurumuna başvurmalıdır.
Mastit evde tedavi yöntemleri etkili koruma sağlar. Bebeği sık sık emzirmek en önemli korunma yöntemidir. Emzirmeye mastitli memeden başlanmalıdır. Süt akışını hızlandıracak ve kolaylaştıracak masajlar etkilidir.
Bebek emziren anneler memede kalan sütü boşaltmak için elektrikli veya manuel göğüs pompalarından faydalanabilirler. Annelerde 38.4°C’yi aşan ateş, sütte iltihap ya da kan görülmesi, memede kırmızı çizgi oluşumu ve grip benzeri semptomlar akıllara mastiti getirmelidir.
Mastit oluşumu ve gelişiminin önlenebilmesi için en basit yöntem emzirme teknikleri hakkında profesyonel destek almaktır. Memede süt birikiminin önlenmesi halinde kanallarda tıkanma ve dolayısıyla iltihaplanma oluşmaz.
Bebeğin sık ve farklı pozisyonlarda emzirilmesi mastit oluşumunu engelleyen basit ancak etkili bir yöntemdir.
Meme ucu çatlaklarının kontrol ve tedavi altına alınması için uygun bakım kremleri kullanılmalı, kişisel hijyene önem verilmelidir.
Emziren anneler konforlu ve rahat iç çamaşır tercihinde bulunmalıdır. Bu aşamada dar kıyafetlerden kaçınmak anne sağlığı açısından önemlidir.
Sigara kullanımı sonlandırılmalı pasif içicilik etkilerinden korunmalıdır. Bu aşamada anneyle aynı ortamda bulunanların sigara kullanımını azaltması veya sonlandırılması istenir. Günlük tüketilen sıvı miktarının artırılması mastit için koruyucu bir önlemdir. Mineral yönünden zengin yeterli sıvı tüketimi mastit oluşumu ve gelişimi nasıl önlenir sorusuna verilecek doğal bir tedbir olarak sayılabilir.
