0-2 yaş olarak tanımlanan “erken çocukluk” döneminde bebeklerin beyni çok hızlı gelişir. Beyindeki bağlantıları sağlamlaştıran ilişki bebeklerde günlük rutin olaylardır. Bu nedenle özellikle doğumdan 2 yaşa gelene kadar oluşturulan ve devam ettirilen rutinler bebeğe kendini güvende hissettirir. Bebeklerde;
- Beslenme
- Uyku
- Oyun ve
- Banyo düzeni, hastalıklara karşı direnç sağlayan bağışıklık sisteminin gelişimini destekler.
Rutinler, bebeklerin adapte olmaya çalıştıkları hayata güvenmeleri ve kendilerini teslim etme rahatlığı kazanmaları için son derece önemlidir.
Ebeveynler ve Bebekler İçin Günlük Rutin Oluşturmanın Avantajları
Bebeklerde rutin oluşturma ebeveynlerin de hayatını kolaylaştırır. Enerjisini küçük dünyasını düzenlemeye çalışmakla geçirmeyen bebekler, sahip oldukları zihinsel kapasiteyi hızlı gelişim için kullanırlar. Günlük rutinleri oluşmuş bir bebeğin ebeveyni için yaşam yükü hafifler, günlük planlama konusunda kolaylık sağlanır.
Yeni doğan bebek eve geldiği andan itibaren hayat zorlaşır. Gece ve gündüzün tersine dönmesi, artan ritim ve azalan öngörü, endişe katsayısını artıracak etkenler arasında sayılabilir. Bebeğe özel rutinleri planlamak için ipuçlarını izlemek ve olası duygusal tepkileri önlemek mümkündür.
Bebeklerde Beslenme Rutinleri Nelerdir? Nasıl Düzenlenir?
Yeni doğan bebeklerin mideleri küçük olduğu için beslenme ihtiyaçları daha sık aralıklarla kendini gösterir. Bebeğin gelişim ve ihtiyaçlarına uygun olarak;
- 0-3 aylıkken günde 8-10 beslenme
- 3-6 aylıkken günde 6-8 beslenme
- 6-12 aylıkken günde 4-6 beslenme ideal sayılır.
Bebeklerde beslenme rutinleri bağışıklık sisteminin güçlenmesine katkı sağlar. Anne sütünde bulunan prebiyotikler bebeklerin sağlıklı gelişimini destekleyen en önemli dosttur. 1 yaşını geçen bebeklerin beslenme ihtiyaçları doktor tavsiyesi ve ebeveyn planlamasıyla karşılanmalıdır. Günlük rutinler;
- Çocukların yeri geldiğinde beklemesi gerektiğini öğrenmesini
- Hayatın öngörülebilir olduğunu anlamasını ve
- Kendini güvende hissetmesini sağlayan en önemli yardımcılardır.
Yapılan araştırmalar rutinlerle yetişen bebeklerin ergenlik çağında depresyona maruz kalma ihtimalinin son derece düşük olduğunu ortaya koymuştur.
Bebeklerde Uyku Düzeni Nasıl Sağlanır?
Yeni doğan bebeklerin biyolojik saati gelişmemiştir. Bebeklerde uyku rutini kurmak ilk aylar için zorlayıcı olabilir. Bebeklerin uyanık oldukları saatlerde güneş ışığı alması ve sesli bir ortamda tutulması ritmini yakalayabilmesi açısından önemlidir.
- Gece uyku saati geldiğinde sessiz ve loş bir odaya alınan bebekler uyku öncesi banyo rutiniyle deliksiz bir uyku çekebilirler.
4 aydan itibaren geceleri düzenli aralıklarla uyanan bir bebek, 6 aydan itibaren sabaha kadar hiç uyanmadan uyuyabilir. 1 yaş sonrasında da bebeğin uyku düzeninin korunması gereklidir.
Bebeklerde Rutin Oyun Saatinin Gelişime Katkısı Nedir?
Bebeklerle düzenli oyun oynamak bilişsel ve duygusal zekânın gelişimine katkı sağlar. Ebeveynler için bebekle kalıcı bir bağ kurmanın en kolay yolu oyun saatlerinde kaliteli iletişim kurmaktan geçer. Yaşa uygun oyun seçimi yaparken;
- Evde çeşitli sanat etkinliklerine
- Parka gitmeye
- Birlikte şarkı söylemeye veya
- Kitap okumaya yeterli zaman ayırılmalıdır.
Beslenme, uyku ve oyun rutinleri bebek bağışıklığını desteklerken gelişimde yaşanan ivmenin devam ettirilmesi açısından da hayati öneme sahiptir.
Bebeklerde Keyifli Banyo Saatleri
Yeni doğan bebekler göbek bağı düştükten sonra banyo yapmaya başlayabilirler. Banyo rutini öncesinde hazırlık aşaması tamamlanmalıdır. Keyifli bir banyo için ihtiyaç olan her şey hazırlanmalı ve bebek daha sonra banyo yapılacak alana taşınmalıdır. Banyo aktivitesini hem eğlenceli hem de sağlıklı bir şekilde gerçekleştirmek için;
- Bebek küveti
- Banyo havlusu
- Bebek sabunu
- Bebek kremi
- Bebek bezi ve
- Eğlenceli oyuncaklar kullanılmalıdır.
Mevsime göre biraz uzun tutulabilecek banyo saati bebeğin yorulmasını ve ardından uzun bir uyku çekmesini kolaylaştırır.
Rutinler Bebek ve Çocuklar İçin Neden Önemlidir?
Bebeklerde günlük rutin uygulamalar faaliyetlerin birlikte yapılması için önemlidir. Bebek ve çocukların bağımsızlığını teşvik edici düzenlemeler günlük yaşam becerilerinin tek başına yapılmasını ve sorumluluk duygusunu geliştirir.
- Sabah rutininde uyanan, kişisel bakımını yapan, kahvaltı eden, giyinen ve dışarı çıkan çocuklar
- Öğle rutininde yemek hazırlar, yemek yer, oyun oynar, kitap okur ve biraz uyur daha sonra
- Akşam rutininde banyo yapar, kişisel bakımını tamamladıktan sonra uyku için hazırlanır.
Rutinler, kişisel bağımsızlığı desteklemek için yaş, gelişim ve ihtiyaca uygun olarak düzenlenmelidir. Atılacak her küçük adım çocuk gelişimini desteklerken devam etmek için motivasyon sağlar ve sağlanan istikrar çocuğa kendini güvende hissettirir.
- Bir ebeveyn öngörülebilir rutinler oluşturarak çocuğun gözünde saygı kazanabilir.
Rutin önemlidir ancak rutin bir program değildir. Bu iki anahtar kavram karıştırılmamalı ve esneklik asla göz ardı edilmemelidir. Rutinler içinde iyi giden şeylere odaklanmak ve sergilenen çabayı takdir etmek her zaman başarı getirecektir.
Evde Rutinler Nasıl Korunur?
İyi düşünülmüş bir rutin, doğru bir planlama ve uygulama, çocuğu merkeze alan bir öğrenmenin gerçekleşmesini sağlar. Gün içinde neyle karşılaşacağını bilen bir çocuk kendine güvenli ve kontrol bilincinde yetişecektir.
- Bilinmeyenler ve kesintilerle dolu rutinler, küçük çocuklarda endişeye neden olur.
Ebeveynler ve çocuk bakımında sorumlu olanlar rutinlerin oluşmasında tam bir ekip çalışması içinde yer almalıdır. Rutinler doğru uygulandığı takdirde çocukla girilmesi muhtemel çatışmalar son bulacaktır. Rutinlerin değiştirilmesi söz konusu olduğunda mutlaka çocukla fikir birliğine varılmalıdır. Evdeki rutinler nasıl korunur sorusuna;
- Basit bir olay akış şeması hazırlamak
- Rutinlerin takibini kolaylaştıracak bir yere asmak cevapları verilebilir.
Günlük rutinler ayarlanırken;
- Bebek veya çocuğun yaşı ve gelişim ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalı
- Her şartta tutarlılık sağlanmalı
- Rutin geliştirmeleri birlikte çalışılmalı
- Olası değişikliklerde uyum için çocuk önceden hazırlanmalı ve
- Aksamaların minimum seviyeye çekilmesi için esneklik sağlanmalıdır.
Çocuk ve ebeveyn uyumu günlük rutinler ayarlanırken ve uygulanırken başarıya giden yolda olmazsa olmaz öneme sahiptir.
Çocuk Yetiştirirken Neden Rutinler Oluşturmalısınız?
Zaman kavramı olmayan bebekler rutinler sayesinde kendilerini güvende hissederler. Kendini rahat ve bir sonraki aktiviteye hazır hissedecek olan bebek ve çocuklar için rutin oluşturmanın önemi şu şekilde sıralanabilir.
- Rutinler çocuklarda öz kontrol gelişimi sağlar.
- Rutinler olumlu davranışları geliştirir.
- Rutinler çocukların sosyal becerilerinin gelişmesinde etkilidir.
- Rutinler geçişler arasında sürpriz riskini ortadan kaldırır.
- Rutinler öğrenme fırsatı yaratır.
Aile içi güven ve huzurun tesis edilmesi için rutinler oluşturulmalı ve doğru şekilde uygulanmalıdır. Gün boyu sürecek olan rutin uygulamalar bebek ve çocukları yetişkinliğe hazırlar.
Sıradan Rutinler ve Konfor Üzerindeki Etkileri
Sıradan rutinler bebek ve çocukların biyolojik ritmini düzenler. Her gün aynı saatte yatmak ve kalkmak hareketli bir yaşam ve gelişim üzerinde pozitif etki gösterir. Aile içi değer sistemi hakkında fikir elde eden çocuklar, ebeveynleriyle birlikte kaliteli zaman geçirerek aile bağlarını güçlendirirler.
Alışkanlıklar, bir mücadele konusu olmaktan çıkar ve sorumluluk duygusunu geliştirir. Sıradan uygulamaların günlük hayat üzerinde konfor sağlaması için ebeveynler ideal bir rol model olmalıdır. Kendinden ne beklendiğin bilen çocuklarda stres ve kaygı azalır. Aile ile ilgili planlarda söz sahibi olma fırsatı yakalayan çocuklar bu sayede özgüven kazanır.
Yetişkin olduğunda da zamanı iyi değerlendirecek olan çocuklar herhangi bir değişim ya da stres halinde istikrarı sakinlikle yakalayabilirler. Bebek, çocuk, ergen hatta yetişkin ihtiyaçlarına uygun olarak güncellenen rutinler, ömür boyu sıkılmadan uygulanabilir.