Çocuklarda Beyin Gelişimi İçin 5 Öneri

Anne ve babaların çocuklarının kaliteli bir yaşam sürebilmesi için en çok dikkat ettikleri konulardan biri de çocuklarda beyin gelişimi süreçleridir. Bu gelişimi maksimum seviyede tutabilmek ve çocuklarının daha zeki bir hale gelmesini sağlamak isteyen ebeveynler, aynı zamanda üzerlerine düşen görev ve sorumlulukları da öğrenmek istemektedir. Aile olarak güçlü genlere sahip olmak, çocukların zeka gelişiminin genlerle bağlantılı olarak artacağını düşünmek yeterli değildir. Çocuğunuzun daha zeki olması ve potansiyelini kullanabilmesi için sizin desteğinize ihtiyaç duyduğu unutulmamalıdır.

Çocuklarda Beyin Gelişiminde Bilinmesi Gerekenler

Çocuklarda zekayı etkileyen unsurlar, başta anne ve babadan gelen genlerle ortaya çıkmaktadır. Ancak bunun yanı sıra çevresel etkenler, beslenme ve dış uyaranların iyi olması durumunda beyinsel aktivitelerde artış görülebilmektedir. Çocuklarda özellikle ilk 2-3 yaş aralığının zeka gelişimi açısından çok iyi ve verimli kullanılması tavsiye edilmektedir. Bu süreci faydalı ve bilinçli bir şekilde geçiren çocuklarda beyin ve zeka gelişimine çok sayıda olumlu yansıma görülebilmektedir. Dolayısıyla bu dönemde çocukları bulunan anne ve babalar, “Beyin gelişimi nasıl desteklenir?” sorusunun yanıtını aramaktadır.

Çocuğun zeka gelişimini maksimum seviyede yapabilmesi için sadece beslenmesi değil aynı zamanda gece uykusu ve beyinsel aktivitelerin de büyük önem taşıdığı, uzmanlar tarafından sık sık hatırlatılmaktadır. Türkiye’de yapılan bir araştırma, annelerin yüzde 80’inin uykunun önemi hakkında yeterli bilgi sahibi olmadıklarını ortaya çıkarmıştır. Mükemmel seviyede yapılan bir gece uykusu, bebeğin gün boyu öğrendiklerini düzenlemesini, enerji depolamasını ve yeni güne zinde başlayıp algılarının açık olmasını sağlamaktadır. Çocuklarda 0-3 yaş dönemi zihinsel gelişim ve sağlıklı büyüme açısından çok kritik bir dönem olarak görülmektedir.

blank

Çocuklarda Sağlıklı Beyin Gelişimi Kriterleri

Anne ve babalar, çocuklarda sağlıklı beyin gelişim unsurlarına dikkat ederek çocuklarının zeka potansiyelini daha verimli ve maksimum düzeyde ortaya çıkarabilme imkanı bulabilmektedir. Bebeğin beyim ve merkezi sinir sistemi gelişiminde önemli rolü bulunan bu unsurlardan bazıları şu şekilde sıralanmaktadır:

  • Doğumdan önce bebeğin sağlıklı gelişimine yönelik beslenmek ve kötü alışkanlıklardan uzak durmak
  • Sağlıklı hamilelik süreci geçirmek
  • Sağlam beyin için vücudu sağlamlaştırmak
  • Anne sütünün çocuk gelişimindeki önemine uygun hareket etmek
  • Çocuğun beslenmesini en ideal şekilde gerçekleştirmesine destek olmak
  • Zeka potansiyelini sadece genetik etkenlere bağlı tutmamak
  • Doğal beslenmeye ve kaliteli mama seçimine özen göstermek
  • Zeka geliştirmeye yardımcı oyuncaklar kullanmak
  • Zekayı körelten tablet, telefon vb gibi cihazlardan uzak durmak
  • Çocuğa ihtiyacı olan sevgiyi ve manevi desteği her zaman vermek

Görüldüğü üzere çocuklarda sağlıklı beyin gelişimi için anne ve babaların dikkat etmesi gereken pek çok kriter bulunmaktadır. Bu hususlara azami önem verilmesi halinde çocuklar, beyinsel gelişimlerini daha verimli koşullar altında sağlayacakları için zekalarını kullanma konusunda da etkili sonuçlar elde edebilecektir. Hem okul başarısı hem de hayattaki pratik zeka gerektiren konularda çocuklarınızın kendi başına hareket edebilme becerileri kazanmasını istiyorsanız bu kriterlere uygun davranış kalıpları geliştirmeniz önemlidir.

Çocuklarda Beyin Gelişiminde Anne Sütünün Önemi

Bebek gelişiminde anne sütü, tartışmasız olarak en ideal ve mükemmel besin kaynağıdır. Anne sütü ile yeterli zaman boyunca beslenen çocuklarda özellikle beyin gelişimi daha üst seviyede yer almaktadır. Anne sütünün içinde, bebeklerin beyin gelişimini etkileyen bazı besin kaynakları bulunmaktadır. Hızlı sinirsel iletimde miyelin gelişiminin önemi oldukça fazladır. Bu yüzden zeka gelişimi için destekler kapsamında detaylı aşamalara geçmeden önce, annelerin bebeklerine yeterince anne sütü desteği sağlamaları çok önemlidir. Nitekim anne sütünün çocukların ileriki yaşamında zeka kullanma becerileri üzerinde olumlu etkisini gösteren çok sayıda bilimsel araştırma mevcuttur.

blank

Çocuklarda Beyin Gelişiminde Gece Uykusunun Önemi

Kaliteli ve kesintisiz gece uykusu, bebeklerin hem fiziksel olarak büyümelerinde hem de zeka gelişimlerinde çok büyük önem taşımaktadır. Annelerin bu konuda çocuklarının uykusunu kaliteli bir hale getirme açısından yeterince özenli davranmadıkları görülmektedir. Çocuklarda en ideal şekilde yapılan gece uykusunun önemini gösteren unsurlardan bazıları şunlardır:

  • Çocuklar gün içinde öğrendiği bilgileri yeniden hatırlayarak özümser.
  • Uyku sırasında fiziksel aktivite olmadığı için beyin gelişimi düşünce yapısına odaklanır.
  • Çocukların bedensel ve zihinsel enerjilerini depolamasını sağlar.
  • Yeni güne mutlu, zinde ve öğrenmeye açık bir şekilde uyanmayı destekler.
  • Hızlı öğrenme pratikleri gelişir.

Bebeklerde ve çocuklarda uyku problemleri yaşanması, beyin gelişiminde geriliğe sebep olmaktadır. Bebeğin sağlıklı büyümesini de engelleyen bu tür olumsuzluklara karşı anne ve babalara büyük sorumluluk düşmektedir. Çünkü özellikle 0-3 yaş döneminde bebeklerin ve çocukların zihinsel gelişim dinamiklerinin hız kazandığı bir süreç yaşanmaktadır. Beyin gelişimi için hayati önem taşıyan bu süreçte beyin gelişiminin yaklaşık yüzde 80 oranındaki bölümü bu zaman diliminde tamamlanmaktadır. Dolayısıyla çocuklarda “Beyin gelişimi ne zaman tamamlanır?” sorusunun yanıtını verirken, yaşam boyunca devam eden süreçte en fazla etkiye 0-3 yaş aralığı sahiptir cevabı verilebilir.

Çocuklarda Beyin Gelişiminde Uyku Süreleri

Bebek ve çocuklarda sağlıklı beyin gelişimi için uyku sürelerine önem verilmelidir. Kesintisiz ve kaliteli uyku, beyin gelişimini ve öğrenme dinamiklerini arttıran unsurlardan biri olduğu için şu sürelere dikkat edilmesi önemlidir:

  • Yenidoğan dönemindeki bebekler günde 11 ile 18 saat arası uyumalıdır.
  • 2-3 aylık dönemde aktif uyku yüzde 43’e düşerek 3-4 saat aralıksız uyuma görülür.
  • 10 aylık bebeklerin yüzde 90’ı gece boyunca ve günde 10 ile 13 saat arası uyumalıdır.
  • Oyun çağı dönemindeki çocuklar gün içinde 12 – 14 saat arası uyumalıdır.
  • Okul öncesi dönemde uyku saatleri 11 – 13 saat olmalıdır.
  • 5 – 12 yaş arasındaki çocuklarda sadece geceleri 11 saat uyku olmalıdır.

blank

Çocuklarda Beyin Gelişimi İçin Tavsiyeler

Bebeklerde beslenme ve gece uykusu beyin gelişimi için çok önemlidir. Bu süreçte çocuklarında da beyin gelişimini destekleyecek şekilde kaliteli ve kesintisiz uyku uyuması önemlidir. Bunun yanı sıra beyin gelişimi kaç yaşına kadar devam eder sorusunun yanıtı için sınır vermek mümkün değildir. Çünkü beyin gelişiminin sonu yoktur. Beyin gelişimi yaşlılık döneminde bile düzgün beslenme ve yeterli uyku ile devam edebilecek bir süreçtir. Çocuklarda beyin gelişimini desteklemek için anne ve babaların yapabilecekleri uygulamalar şunlardan oluşmaktadır:

  • Beyin gelişiminin yüzde 80’lik bölümü 0-3 yaş arasında tamamlandığı için bu dönemde çocukları olumsuz tutumlardan uzak tutmak gerekir.
  • Zekayı negatif etkileyen unsurların başında televizyon gelmektedir.
  • Çocukların hayatının ilk döneminde televizyondan uzak durması gerekmektedir.
  • Sürekli hayır dememeye çalışarak çocukların öğrenme süreçleri pekiştirilmelidir.
  • Çocukları mümkün olduğunca anlamaya çalışarak desteklemek gerekir.
  • Göz teması kurarak çocuklar sağlıklı bir iletişim kurmak zekasını geliştirir.
  • Çocuğun derdini iyi anlatmasını sağlamak ve çabalarına destek vermek faydalıdır.

Bunların yanı sıra günümüzde çocuklara sık sık oyalansın diye verilen telefon ve tablet gibi cihazların kullanımını sınırlandırmak faydalı olacaktır. Çocuk gelişim uzmanları bu konularda anne ve babalara büyük görevler düştüğünü belirtmektedir.