Okulların açılmasına az bir zaman kala el hijyeni konusunda çocukların öğrenmesi gereken pek çok kural vardır. Gün içinde en fazla nokta ile temas eden ve bu nedenle kirlenen organların başında eller gelir. Çocukların da günlük yaşamdaki her türlü ilişkisinde sık sık kullandıkları elleri, mikroorganizma bakımından yoğun olabilir. Ellerin temiz görünmesine rağmen gözle görülmeyen mikroorganizmalar bakımından ne durumda olduğunu anlamak mümkün değildir. Bu yüzden çocuklarda el hijyeni konusunda anne ve babalara önemli görevler düşmektedir. Özellikle okul çağında olan çocukların el hijyeni konusunda dikkat etmesi gereken pek çok önemli nokta vardır.
Çocuklara El Yıkama Alışkanlığı Kazandırmanın Önemi
Eller dışarıdan bakıldığında temiz gibi görünse de gözle görülmeyen çok sayıda bakteri ellerde konumlanabilir. Bu tür bakterilerin çeşitli yollarla çocukların savunma sistemini geçmesi halinde hastalıklar gündeme gelebilir. Ellerde bulunan bakteriler sık sık dokunma, tokalaşma, öksürme veya hapşırma yoluyla bir kişiden diğerine geçebilir. Çocuklar ellerini yıkamadıklarında grip, nezle ve ishal gibi hastalıklarla karşılaşabilir. Bu yüzden anne ve babalar, çocuklara el hijyeni nedir konusunda önemli bir bilgi aktarımı yapmak zorundadır. Üstelik okul çağında olan çocukların daha sık bir şekilde temas halinde olduğu düşünüldüğünde mutlaka el hijyenine önem vermeleri gerekir.
El Yıkamanın Çocuk Sağlığına Faydaları
Anne ve babaların ilk olarak çocuklara el yıkamanın önemi konusunda bilgiler vermelidir. Çocuklar, el yıkamayı doğru şekilde öğrendiklerinde ve bunu bir hayat standardı haline getirdiklerinde çeşitli hastalıklara karşı önlem almış olur. Çocukların el yıkama alışkanlığı kazanmasında en büyük görev anne ve babalarına düşer. Bu yüzden çocukların dikkatini çekebilmek için kitaplar, çizgi filmler ya da oyunlarla çocuklara el yıkama alışkanlığı kazandırılmalıdır. El yıkamanın çocuk sağlığına faydaları konusunda şu kriterlere dikkat etmekte fayda vardır:
- Çocuklarda hayat boyu sürecek sağlıklı bir alışkanlığın kazanılmasını sağlar.
- Birçok yere dokunan çocuklar hastalıklara karşı ilk önlemi olmuş olur.
- Bağışıklığı düşük olan çocukların grip, nezle ve ishal gibi sorunlarla karşılaşmasının önüne geçilir.
- Zararlı mikroorganizmaların bulaşmasını engeller.
- Çocukta kişisel bakım ve temizlik sorumluluğunun gelişmesine yardımcı olur.
- Okul dönemindeki çocuklarda hijyen bilgisi gelişir.
İşte bu sebeplerden dolayı okul döneminde olan çocukların el hijyenine dikkat etmeleri için anne ve babalara önemli görevler düşer. Anneler, çocuklarına el yıkama alışkanlığı kazandırmak ve bunu okulda sürdürebilmek için çeşitli oyunlar geliştirebilirler. Sadece çocukları değil yetişkinleri de hastalıklardan korumak için ellerin yıkanması gerekir. Çoğu zaman eller temiz görünse bile üzerinde bulunan gözle görünmeyen mikroorganizmaların temizlenmesi için etkili biçimde el yıkanması şarttır.
Çocuklarda Elleri Yıkama Zamanları
Çocukların kişisel hijyen ve el yıkama alışkanlıkları okul öncesi dönemde ailede başlar. Okulda devam eden hijyen çalışmaları pekişerek el yıkama alışkanlıklarına dönüşür. El yıkamanın önemi okul öncesi dönemde çok daha önemlidir. Bu yüzden hastalıklara karşı çocuğunu korumak isteyen anne ve babalar el yıkama eğitimleri vermelidir. Çocuklarda elleri yıkama zamanları genellikle şu tür durumlarda oluşur:
- Her yemekten önce ve sonra
- Tuvaletten önce ve sonra
- Çiğ et, balık ve yumurta gibi besinlerle temas ettikten sonra
- Bozulmuş gıda ve çöplere temastan sonra
- Hapşırma sonrası
- Öksürürken ağzı elle kapatma sonrası
- Dışarıda oynadıktan sonra eve her gelişte
- Para ve diğer eşyaların ortak kullanımından sonra
- Toplu taşıma araçlarına binildikten sonra
- Sokak hayvanları ile temas ettikten sonra
Bu zamanlarda el yıkamanın önemini kavrayan çocuklar çok daha sağlıklı bir yaşam sürmek için önemli alışkanlıklar kazanabilirler. Çocuklarda el yıkamayı alışkanlık haline getirmek için özellikle okul öncesi dönemde anne ve babalara büyük görevler düşmektedir. Bu görevleri yerine getiren anne ve babalar, el yıkama aşamaları sayesinde çocuklarının okulda da sağlıklarına dikkat etmelerini ve el hijyeni sağlamalarına yardımcı olabilirler.
Doğru El Yıkama Tekniği Nasıl Olmalı?
Hemen hemen her işte olduğu gibi el yıkamanın da ideal biçimde yapılması için bazı tekniklere dikkat etmek gerekir. Doğru el yıkama yöntemini öğrenen çocuklar, ömürleri boyunca bu yöntemi kullanarak hijyenlerine ve sağlıklarına gereken önemi gösterebilirler. Okul öncesi dönemde çocuğa el yıkama eğitimi vermek isteyen anne ve babaların doğru el yıkama tekniğini öğretmeleri gerekir. Uzmanlara göre doğru el yıkama şu şekilde olmalıdır:
- İlk önce eller suyla ıslatılmalıdır.
- Sabunla elleri ovalayarak yıkamaya başlanmalıdır.
- Parmak uçları ve parmak aralarına mutlaka sabun temas etmelidir.
- Başparmaklar, avuç içleri ve bilek kıvrımları iyice ovalanmalıdır.
- Eller akan bu altında iyice durulanmalıdır.
- Parmak aralarında sabun kalmayacak şekilde suyla yıkanmalıdır.
- Yıkama işleminden sonra eller temiz havluyla kurulanmalıdır.
İşte bu teknikler kullanılarak yapılan el yıkama eğitimlerinde maksimum sonuçlar elde edilebilir. Okul öncesi dönemde çocukların el sağlığını öğrenebilmesi için uzmanların önerdiği şekilde el yıkama alışkanlıkları kazanması gerekir. Anne ve babalar, çocuklarının sağlığını düşünüyorsa onlara doğru zamanda ve doğru şekilde el yıkama alışkanlığı kazandırabilmek için ne gerekiyorsa yapmalıdır.
Çocuğa El Yıkamada Rol Model Olmanın Önemi
Sadece çocukların sağlığı konusunda değil, yetişkinlerde de sağlıklı bir yaşam sürmenin en önemli aşamalarından biri el hijyeninden geçer. Ellerin temiz görünmesine rağmen gözle görünmeyen mikroorganizmaların ellerde konumlanması çeşitli sağlık sorunlarına davetiye çıkarabilir. Bu yüzden çocuklara el yıkama alışkanlığı kazandırmak ve el yıkamanın önemine dikkat çekebilmek için anne ve babaların rol model olmasında fayda vardır. Nitekim çocuklar, okul öncesi dönemde henüz temizliğin ne kadar önemli olduğu bilincine varamamaktadır. Bu yüzden çocukları el temizliği konusunda bilinçlendirme görevi anne ve babalara düşer.
Günümüzde el yıkamanın önemi sağlık bakanlığı tarafından da çeşitli kampanyalar yapılarak öğrencilere ve okul öncesi dönemdeki çocuklara aktarılmaktadır. Çocuklara el yıkama yöntemleri, el yıkamanın sağlıklı yaşam için önemi ve ellerin ne zaman yıkanması gerektiği gibi konularda mutlaka eğitim verilmelidir. Çünkü el yıkama alışkanlığı olmayan veya normalden daha az olan çocuklar sık sık hastalanabilir ve yaşam kaliteleri olumsuz etkilenebilir. Çocuğunun sağlığını düşünen her anne ve baba, el hijyeni konusunda rol model olarak çocuklarının el yıkama alışkanlığı kazanmasını teşvik edebilirler.
Çocuklarda El Yıkama Tablosu
Çocuklara el yıkama alışkanlığı kazandırabilmek için çeşitli oyunlar, şarkılar ve aktiviteler yapılabilir. Ellerin 30 saniye boyunca yıkanması konusunda eğitim verebilmek için bu tür teşviklerin yapılması önemlidir. Ayrıca okul öncesi el yıkama eğitimi verirken uzmanlar el yıkama tablosu oluşturulmasını da tavsiye etmektedir. Çocuk uyandığında, yemekten önce, hayvanları sevince ve dışarıdan eve gelince ellerini yıkadığında tabloya bir çarpı atarak alışkanlık kazanması sağlanabilir. Bu tabloyu evin banyosunda çocuğun ulaşabileceği bir yere asabilir ve kendisinin de el yıkama sonrasında bu tabloyu işaretlemesini sağlayabilirsiniz. Böylelikle çocukta hem el yıkama bilinci hem de sorumluluk duygusu geliştirilecektir. Bu tür basit gibi görülen ancak çok etkili olan bazı aktiviteler ile çocuğa el yıkama alışkanlığı hızlı biçimde kazandırılabilir. Okul öncesi dönemde çocukların el hijyenine dikkat etmeleri önemlidir.